World Braille Day 2023: जागतिक ब्रेल दिवस का साजरा केला जातो? जाणून घ्या

जागतिक ब्रेल दिनाचा इतिहास

युनायटेड नेशन्स जनरल असेंब्लीने ६ नोव्हेंबर २०१८ रोजी एक ठराव मंजूर केला. ज्यामध्ये ब्रेल लिपीचे जनक लुई ब्रेल यांचा जन्मदिन दरवर्षी ४ जानेवारी हा ‘जागतिक ब्रेल दिन’ म्हणून साजरा करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. त्यानंतर ४ जानेवारी २०१९ रोजी प्रथमच जागतिक ब्रेल दिन साजरा करण्यात आला.

युनायटेड नेशन्सच्या वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशनच्या अहवालानुसार, जगातील सुमारे ३९ दशलक्ष लोक अंध आहेत तर साधारण २५३ दशलक्ष लोक डोळ्यांच्या कोणत्या ना कोणत्या समस्येने त्रस्त आहेत. अशा लोकांसाठी ब्रेल लिपी खूप उपयुक्त आहे.

लुईस ब्रेल कोण होते?

ब्रेल लिपीचे जनक लुई ब्रेल यांचा जन्म ४ जानेवारी १८०९ रोजी फ्रान्समधील कुपर येथे झाला. लहानपणी एका अपघातामुळे लुई ब्रेल यांची दृष्टी गेली. वास्तविक त्याच्या एका डोळ्यावर चाकूने वार करण्यात आले होते. योग्य वेळी उपचार न मिळाल्याने हळूहळू त्यांचा दुसरा डोळाही पूर्णपणे निकामी झाला. त्यानंतर लुई ब्रेल यांना अनेक समस्यांचा सामना करावा लागला. पण त्यांनी कधीही हार न मानता त्यांच्यासारख्या लोकांच्या समस्या समजून घेत वयाच्या अवघ्या १५ व्या वर्षी ब्रेल लिपीचा शोध लावला, जे आज अंधांसाठी मोठे वरदान आहे.

ब्रेल लिपी म्हणजे काय?

ब्रेल लिपी ही दृष्टिहीन लोकांना शिकवण्यासाठी वापरली जाणारी लिपी आहे. या लिपीमध्ये अंध व्यक्ती स्पर्शाने वाचू आणि लिहू शकतात. या लिपीमध्ये अंध व्यक्तींना कागदावर उठलेल्या बिंदूंच्या स्पर्शाने शिकवले जाते. या लिपीचा वापर करून वाचनाशिवाय पुस्तकेही लिहिता येतात. ज्याप्रमाणे टंकलेखन यंत्राद्वारे पुस्तके लिहिली जातात, त्याचप्रमाणे ब्रेल लिपीत लिहिण्यासाठी ब्रेलरायटरचा वापर केला जातो.

मुलींसाठी पहिली भारतीय शाळा उघडली, समाजव्यवस्थेविरुद्ध आवाज उठविला; सावित्रीबाई फुलेंचे आपल्यावर अनंत उपकार