गरोदरपणातील सामाईक समस्या आहे बद्धकोष्ठता, पण संडासला साफ होण्यासाठी काय खावे याबाबत तज्ज्ञांकडून माहिती

गरोदरपणात पोट का कडक होते?

कोणतीही महिला गरोदर राहिल्यानंतर तिच्या शरीरातील हार्मोन्स बदलू लागतात. तसंच पोटात जो गर्भ वाढत असतो त्याचा दबाव आतड्यांवर पडायला लागतो हे पोट कडक होण्यामागचे महत्त्वाचे कारण आहे. तसंच गरोदरपणात डॉक्टरांकडून लोह संतुलित राहण्यासाठी गोळ्या दिल्या जातात. या गोळ्यांमुळेही अनेक महिलांना गरोदरपणात बद्धकोष्ठतेच्या समस्येला सामोरे जावे लागते. मात्र आपल्या आहार आणि जीवनशैलीमध्ये योग्य बदल घडवून आणल्यास, बद्धकोष्ठतेची आणि पोट कडक होण्याची ही समस्या दूर होण्यासाठी नक्कीच मदत मिळते.

काय आहेत समस्या

डॉक्टर प्रतिमा ठमके यांनी सांगितले की, गर्भधारणेदरम्यान गॅस खूप सामान्य आहे. तुम्ही गरोदर असताना, तुमचे शरीर प्रोजेस्टेरॉनचे उत्सर्जन करते, हे संप्रेरक तुमची पचनक्रिया मंद करतात, ज्यामुळे नेहमीपेक्षा जास्त वायू, पोट फुगणे,सतत ढेकर येणे अशा समस्या जाणवतात. पहिल्या तिमाहीत गर्भाशयाचा विस्तार होत असून त्यामुळे पचन मंदावते आणि पोटावर दबाव येतो, ज्यामुळे खाल्ल्यानंतर आणखी फुगल्यासारखे वाटते. म्हणूनच गर्भधारणेदरम्यान छातीत जळजळ किंवा बद्धकोष्ठतादेखील होऊ शकते. तुम्हाला पूर्वी कधीही हा त्रास झाला नसेल तरी गर्भधारणेदरम्यान असा त्रास होऊ शकतो. गॅस आणि पोट फुगण्यास कारणीभूत ठकणारे पदार्थांचे सेवन टाळा. फूड डायरी लिहिण्याचा प्रयत्न करा जेणेकरुन कोणते पदार्थ खाल्ल्यावर तुम्हाला पोटासंबंधित त्रास उद्भवतो हे शोधण्यात मदत करू शकते. आतड्यांसंबंधीची अस्वस्थता, पोटदुखी किंवा कळा येणे, शौचावाटे रक्त पडणे, तीव्र प्रमाणातील अतिसार किंवा बद्धकोष्ठता या बाबी आढळल्यास त्वरीत तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या.

(वाचा – किती दिवसात गरोदर असल्याचे कळते, काय आहेत गर्भधारणा झाल्याची लक्षणे)

संडास साफ होण्यासाठी काय खावे

ज्या महिलांना बद्धकोष्ठतेचा त्रास होत आहे त्यांनी खाली दिल्याप्रमाणे अन्न खावे –

• हायफायबरयुक्त पदार्थांना प्राधान्य द्यावे. फायबर्समुळे पोट साफ होण्यासाठी मदत मिळते. यामध्ये हिरव्या पालेभज्या, मोड आलेली कडधान्ये, फळभाजी, ताजी हंगाामी फळे, गाजर, मनुका, ड्रायफ्रुट्स, नाचणी हे आहारात समाविष्ट करून घ्यावे
• दिवसभरात किमान ८-९ ग्लास पाणी प्यावे. ज्यामुळे अन्नपचनास मदत मिळते
• संत्री, मोसंबी, चिकू, सफरचंद, नाशपाती, टरबूज अशी फळे खावी. यातून विटामिन्स, फायबर, अँटीऑक्सिडंट्स पोषक तत्वे मिळतात आणि पोटही साफ राहाते
• डॉक्टरांच्या सल्ल्याने प्रमाणात मांस, मासे, अंडी याचाही समावेश करून घ्यावा
• लिंबूपाणी, शहाळ्याचे पाणी याचाही समावेश करून घ्यावा. एक दिवस आड याचे सेवन केल्यास, नक्कीच फायदा होतो

(वाचा – थंडीत स्तनपान करणाऱ्या मातेला दूध येत नाही, या सोप्या टिप्सने आईचं दुखणं आणि मुलाची भूक करा कमी)

किती वेळा अन्न खावे

गरोदरपणात एकाच वेळी जेवण्यापेक्षा दिवसातून तीन ते चार वेळा भूक लागेल त्याप्रमाणे खाणे योग्य ठरते. अशा पद्धतीने अन्न पोटात घेतल्यास, पचन योग्यरितीने होते. यामुळे संडासची समस्या उद्भवत नाही. तसंच पोटात गॅस होणे, पोट कडक होणे, अॅसिडीटी अशा समस्याही येत नाहीत. गर्भवती महिलांना अधिक काळ उपाशी राहू नये.

(वाचा – पतीपासून दूर राहूनही ‘या’ पद्धतीने व्हा प्रेग्नेंट, इनफर्टिलिटीला मिळालं वरदान)

बद्धकोष्ठता गरोदरपणात दूर होण्यासाठी घरगुती उपाय आहे?

खरं तर बद्धकोष्ठता दूर करण्यासाठी एरंडेल तेलाचा वापर अथवा काही आयुर्वेदिक औषधांचा वापर घरगुती उपायांमध्ये केला जातो. मात्र गरोदर असताना तुम्ही तुमच्या डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय कोणत्याही औषधाचा स्वतःहून घरगुती उपायासाठी वापर करून घेऊ नका. तुम्हाला बद्धकोष्ठतेचाही अधिक त्रास होत असेल तर तुमच्या डॉक्टरांच्या सल्ल्याप्रमाणेच औषधपाणी करावे. योग्य औषधे घेऊन यावर तोडगा काढावा. आपल्या पोटात अजून एक जीव आहे याचा सारासार विचार करूनच पावले उचलावीत.

गरोदरपणात पोटात कडक होणे वा बद्धकोष्ठता होणे हे अत्यंत सामाईक आहे. याने घाबरून जाण्याची अजिबातच गरज नाही. मात्र अधिक त्रास होत असेल तर दुर्लक्ष करू नका आणि कोणतेही औषध घेण्यापूर्वी अथवा घरगुती उपाय करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यायला विसरू नका.

(फोटो क्रेडिटः Pexels, Canva)