Lakhpati Didi Yojana : 1 कोटी महिलांना बनवलं ‘लखपती दीदी’, निर्मला सितारमण यांचा दावा; पण ही योजना आहे तरी काय?

Union budget In Marathi : केंद्रीय अर्थमंत्री निर्मला सीतारमण यांनी देशाचा अर्थसंकल्प 1 फेब्रुवारी 2024 (आज) सादर केला असून, हा मोदी सरकारच्या दुसऱ्या कार्यकाळातील अखेरचा अर्थसंकल्प असणार आहे. यावेळी 1 कोटी महिला लखपती दीदी बनल्या आहेत. दरम्यान लखपती दीदींना प्रोत्साहन दिले जाणार असून, लखपती दीदी योजनेची व्याप्ती दोन कोटींवरून तीन कोटींपर्यंत वाढवण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. 9 कोटी महिलांच्या आयुष्यात बदल झाला आहे. लखपती दीदींमुळे अनेक महिला स्वावलंबी झाल्या आहेत. आतापर्यंत एक कोटी महिलांना लखपती दीदी बनवण्यात आले आहे, अशी माहिती केंद्रीय अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी संसदेत दिली. 

या अर्थसंकल्पात महिलांसाठी विशेष घोषणा केल्या असून, 15 ऑगस्ट रोजी लाल किल्ल्यावरुन देशवासीयांना संबोधित करताना पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी लखपती दीदी योजनेचा उल्लेख केला होता. त्यानंतर आज अर्थसंकल्प सादर करताना 1 कोटी महिला लखपती दीदी बनल्या आहेत, अशी माहिती निर्मला सितारमण यांनी दिली. याचपार्श्वभूमीवर  आर्थिकदृष्ट्या वंचित महिलांना पुढे आणण्याच्या उद्देशाने सुरू करण्यात आलेली ही योजना त्यांची आर्थिक स्थिती सुधारण्यासाठी आणि एकूणच कल्याणासाठी अनेक फायदे देऊन तयार करण्यात आली आहे. 

नेमकी काय आहे योजना?

या योजनेत आवश्यक आर्थिक ज्ञान असलेल्या महिलांना सक्षम करण्यासाठी डिझाइन केलेल्या सर्वसमावेशक आर्थिक साक्षरता कार्यशाळांचा समावेश असणार आहे. तसेच या कार्यशाळांमध्ये अर्थसंकल्प, बचत, गुंतवणूक आणि आर्थिक साधने समजून घेणे यासारख्या विषयांचा समावेश असणार आहे. या योजनेंतर्गत महिलांना नियमित बचत करण्यासाठी प्रोत्साहन दिले जाईल. विशेष बचत खात्यांसाठी स्पर्धात्मक व्याजदर आणि कार्यक्रम ऑफर करण्यासाठी वित्तीय संस्था सहकार्य करतात.

मायक्रोक्रेडिट सुविधा

लखपती दीदी योजनेंतर्गत सूक्ष्म कर्जाची सुविधा उपलब्ध आहे. त्यामुळे उद्योग, शिक्षण किंवा इतर गरजांसाठी महिलांना छोटी कर्जे मिळतात. ज्या महिलांकडे ठेवण्यासाठी मौल्यवान वस्तू नाहीत त्यांच्यासाठी ही कर्ज योजना गेम चेंजर ठरू शकते.
ही योजना कौशल्य विकास आणि व्यावसायिक प्रशिक्षणावर लक्ष केंद्रित करते. म्हणून, महिला नवीन कौशल्ये आत्मसात करू शकतात किंवा विद्यमान कौशल्ये वाढवू शकतात. 

या योजनेमुळे महिलांना त्यांनी कार्यशक्तीमध्ये प्रवेश करावा किंवा स्वत:चा व्यवसाय सुरू करावा, यासाठी प्रोत्साहन दिले जाणार आहे. प्लंबिंग, एलईडी बल्ब बनवणे, ड्रोन चालवणे आणि दुरुस्त करणे यासारख्या विविध कौशल्यांमध्ये अनेक प्रकारचे प्रशिक्षण दिले जात आहे. या योजनेंतर्गत उद्योजक बनू इच्छिणाऱ्या महिलांना त्यांचा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आणि व्यवसाय वाढवण्यासाठी मार्गदर्शन आणि पाठबळ दिले जाईल. यामध्ये बिझनेस प्लॅन्स, मार्केटिंग स्ट्रॅटेजीज आणि मार्केट ऍक्सेसमध्ये मदत करणे समाविष्ट आहे. आर्थिक सुरक्षितता सुनिश्चित करण्यासाठी, योजना महिलांना परवडणारे विमा संरक्षण देखील प्रदान करते. त्यामुळे कोणतीही अनुचित घटना घडल्यास त्यांना व त्यांच्या कुटुंबीयांना आर्थिक संरक्षण मिळते.

तसेच या योजनेनुसार, महिलांना डिजिटल बँकिंग सेवा, मोबाईल वॉलेट आणि इतर डिजिटल प्लॅटफॉर्मचा वापर करून त्यांचे आर्थिक व्यवस्थापन सोयीस्करपणे करण्यास प्रोत्साहित केले जाते. आर्थिक फायद्यांव्यतिरिक्त, योजना विविध सक्षमीकरण कार्यक्रमांद्वारे महिलांचा आत्मविश्वास आणि आत्मसन्मान निर्माण करण्यावर देखील लक्ष केंद्रित करते. एकूणच, या योजनेचे महिलांच्या वैयक्तिक आणि व्यावसायिक जीवनावर कोणते सकारात्मक परिणाम होतील? हे पाहणे महत्त्वाचे ठरणार आहे.