ISRO च्या शिरपेचात मानाचा तुरा! जगात कोणालाही जमलं नाही ते भारताने करुन दाखवलं; आदित्य L1 सूर्याच्या कक्षेत दाखल

Aditya l1 mission Breaking : चांद्रयान – 2 मोहिम यशस्वी झाल्यानंतर भारताने आणखीन एक इतिहास रचला आहे. सूर्य मोहिमेवर ISROचे आदित्य एल-1 आपल्या निश्चितस्थानी म्हणजेच लॅग्रेंज पॉइंट-1 (L1) वर पोहोचले असून अंतिम कक्षेत स्थिरावेल. येथे आदित्य 2 वर्षे सूर्याचा अभ्यास करेल आणि महत्त्वाची माहिती गोळा करणार आहे. भारतातील ही पहिली सूर्य अभ्यास मोहीम इस्त्रोने 2 सप्टेंबर रोजी सुरू केली असून आज पुन्हा एकदा इस्त्रोच्या शिरपेचात आणखी एक मानाचा तुरा रोवला गेला. 

L-1 पॉईंटचे नेमकं महत्त्व काय?

L-1 पॉईंटच्या सभोवतालच्या प्रदेश हालो ऑर्बिट कक्ष म्हणून ओळखले जाते. जे सूर्य-पृथ्वीच्या सिस्टिममधील पाच स्थानांपैकी एक आहे. ही अशी जागा आहे जिथे गुरुत्वाकर्षण शक्ती एकमेकांना संतुलित करतात. पृथ्वी आणि सूर्य यांच्यामध्ये या पाच ठिकाणी स्थिरता आहे. त्यामुळे येथील असलेली वस्तू सूर्य किंवा पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणात अडकत नाही.

India creates yet another landmark. India’s first solar observatory Aditya-L1 reaches it’s destination. It is a testament to the relentless dedication of our scientists in realising among the most complex and intricate space missions. I join the nation in applauding this…

— Narendra Modi (@narendramodi) January 6, 2024

ते L-1 पॉईंटपासून पृथ्वीपासून सुमारे 15 लाख किलोमीटर अंतरावर आहे. पृथ्वी आणि सूर्य यांच्यातील एकूण अंतर फक्त 1 टक्के आहे. दोन ग्रहांमधील एकूण अंतर 14.96 कोटी किलोमीटर आहे. अंतिम कक्षेत पोहोचणे खूप आव्हानात्मक आहे आणि इस्रो प्रथमच असा प्रयत्न करत आहे. 

सूर्याचे पहिले चित्र फेब्रुवारी किंवा मार्चमध्ये मिळणार

आदित्य-L1 वरून सूर्याची पहिली प्रतिमा फेब्रुवारी किंवा मार्चमध्ये मिळण्याची शक्यता आहे. VELC हे भारतीय खगोल भौतिकी संस्थेने विकसित केले आहे. Iroquois Sun Mission मध्ये स्थापित VELC सूर्याचे HD फोटो घेईल. L1 मध्ये स्थलांतर पूर्ण केल्यानंतर, आदित्य वरील सर्व पेलोड कार्यान्वित होतील. म्हणजे त्यात बसवलेली सर्व उपकरणे सक्रिय होतील. त्यानंतर आदित्य सूर्याचा अभ्यास सुरू करेल. दरम्यान, आदित्यवरील सर्व उपकरणे सुरळीत सुरू आहेत की नाही, याची चाचणीही इस्रोकडून केली जाणार आहे.

आदित्य एल-1 मध्ये विशेष यंत्रणा तयार करण्यात आली आहे, ज्यामुळे  कोणत्याही परिस्थितीत यान सूर्याच्या कक्षात टिकू शकेल. आदित्य एल-1 हे खास डिझाइन केले आहे जेणेकरून ते सूर्याच्या खूप जवळ जाणार नाही, परंतु लॅरेंज पॉइंटवर राहील आणि सूर्यावर संशोधन करेल.  आदित्य एल-1 ही एक प्रकारची स्पेस टेलिस्कोप आहे, ती अंतराळात एका खास पद्धतीने काम करेल.

सूर्याचा अभ्यास कसा असेल?

आदित्य L1 मध्ये सात पेलोड्स ठेवण्यात येणार आहेत. हे चार पेलोड्स आहेत जे सूर्याचा अभ्यास करतील. तीन प्रकारच्या वातावरणाचा अभ्यास करतील. विशेष म्हणजे ग्रहणकाळातही सूर्याचा अभ्यास करण्यास कोणतीही अडचण येणार नाही, असे शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे. सूर्य हा एक तारा आहे. त्यामुळे सूर्यावर सतत उद्रेक होत असतात. कोणत्याही स्फोटाचे कोणतेही परिणाम या यानावर होणार नाहीत. हे यान सूर्याविषयीची अनेक रहस्ये उलगडण्यास मदत करेल.