2015 च्या एका अभ्यासानुसार, इरिटेबल बोवेल सिंड्रोम (IBS) असलेल्या लोकांसाठी योग हा एक प्रभावी पर्यायी उपचार आहे, जो बद्धकोष्ठता आणि अतिसाराच्या मुख्य लक्षणांपासून मुक्ती मिळवून देऊ शकतो. विविध योगासने पाचन तंत्राला शौच किंवा गॅस पास करण्यास प्रोत्साहित करतात. येथे आम्ही तुम्हाला अशाच काही योगासनांविषयी सांगणार आहोत. याच्या नियमित सरावाने दीर्घकालीन बद्धकोष्ठता दूर होऊ शकते.
पवनमुक्तासन (Wind-Relieving Pose)
एका रिसर्च रिपोर्टनुसार, या योगासनाचा नियमित सराव केल्याने पचनसंस्थेचे स्नायू घट्ट होतात, ज्यामुळे अन्न पुढे जाण्यास मदत होते. अशा स्थितीत गॅस, बद्धकोष्ठता यासारख्या समस्यांपासून आराम मिळतो. इरिटेबल बोवेल सिंड्रोम ग्रस्त लोकांसाठी हे विशेषतः फायदेशीर आहे. याशिवाय खालच्या भागात रक्ताभिसरण (Blood circulation) वाढते. यासोबतच रक्तातील साखरेची पातळी (Blood Sugar Level) नियंत्रित ठेवण्यासाठीही हे गुणकारी आहे.
- या आसनाची पद्धत
- गुडघे छातीकडे झुकवून पाठीवर झोपा
- गुडघा किंवा त्याभोवती दोन्ही हात ठेवा
- पाठ जमिनीवर घट्ट दाबून फोटोत दाखवल्याप्रमाणे गुडघे छातीजवळ खेचून घ्या आणि कपाळ गुडघ्यांवर टेकवा
- श्वास आत-बाहेर करत काही वेळ या आसनात रहा.
- ही मुद्रा 3 ते 4 वेळा पुन्हा करू शकता
(वाचा :- जिम जॉईन करण्याआधी Health Checkup केल्यामुळे टळू शकतो का वर्कआऊटमधील Heart Attack चा धोका? वाचा डॉक्टरांचे मत)
भुजंगासन (Cobra Pose)
हे योगासन पचनसंस्थेचे कार्य सुधारण्यासाठी अतिशय प्रभावी आणि फायदेशीर मानले जाते. हे योगासन पोटाचे स्नायू मजबूत करते आणि बद्धकोष्ठता, अपचन, गॅस यांसारख्या समस्या दूर करण्यासाठी उपयुक्त ठरते.
या आसनाची पद्धत
- पोटावर सरळ झोपा
- हात समांतर रेषेत पसरवून दोन्ही हाताचे पंजे जमिनीवर टेकवा
- पोटाचे स्नायू आणि पाय एका सरळ रेषेत ठेवा
- श्वास आत घेत आपले डोके किंचित वर करा
- शरीराचा वरील भाग कंबरेकडे खेचण्याचा प्रयत्न करा
- काही वेळा श्वास आत घ्या, बाहेर सोडा
- ही मुद्रा ३ ते ४ वेळा करा.
(वाचा :- जिम जॉईन करण्याआधी Health Checkup केल्यामुळे टळू शकतो का वर्कआऊटमधील Heart Attack चा धोका? वाचा डॉक्टरांचे मत)
वज्रासन (Adamant Pose)
हे योगासन पोटातील रक्ताभिसरण क्रिया (Blood Circulation) सुधारते. दीर्घकालीन बद्धकोष्ठता, पोटाचे विकार आणि पचनाच्या समस्या अशा विविध परिस्थितींमध्ये हे योग आसन केल्याने फायदा होतो. हे बद्धकोष्ठता आणि अपचनासाठी सर्वोत्तम योगासनांपैकी एक मानले जाते.
- या आसनाची पद्धत
- गुडघे टेकून बसा
- पाठ सरळ ठेऊन घोट्याच्या मधल्या अंतरात हिप्स टेकवून निवांत बसा
- दोन्ही हात मांडीवर ठेवा
- काही मिनिटे याच पोझमध्ये राहा
- ही मुद्रा 3 ते 4 वेळा पुन्हा करू शकता
(वाचा :- 8 वर्षांचा मुलगा झाला लठ्ठपणाचा शिकार, ही एक सोपी ट्रिक वापरून फक्त 9 महिन्यात आईने केलं तब्बल 10 किलो वेटलॉस)
अर्ध मत्स्येन्द्रासन (Half Spinal Twist)
अर्ध मत्स्येंद्रासन किडनी, पोट, स्वादुपिंड, प्लीहा, लिव्हर आणि आतडी ताणून पचनक्रिया सुधारते. हे केवळ आपली सिस्टम डिटॉक्सिफाय करत नाही तर शौच सहजपणे बाहेर फेकण्यास देखील मदत करते. अशा स्थितीत जर तुम्हाला बद्धकोष्ठतेच्या समस्येशी सामना करावा लागत असेल तर हा योग नियमित करणे फायदेशीर ठरू शकते.
- हे आसन करण्याची पद्धत
- पाय शरीरासमोर सरळ पसरून बसा
- उजवा पाय वाकवा आणि डाव्या पायाच्या बाहेरून जमिनीवर ठेवा
- डावा पाय वाकवा आणि हिप्सच्या खाली किंवा जवळ ठेवा
- डावा हात किंवा कोपर उजव्या गुडघ्यावर किंवा वर ठेवा
- हळूवारपणे उजवा खांदा वर करा
- काही वेळ याच पोझमध्ये राहा आणि नंतर दुस-या दिशेने आसनाची पुनरावृत्ती करा
- ही मुद्रा 3 ते 4 वेळा पुन्हा करू शकता
(वाचा :- Lung Cleansing Food: फुफ्फुसांना चिकटलेली घाण व विषारी कण होतील नष्ट, मजबूत-स्वच्छ फुफ्फुसासाठी खा हा 1 पदार्थ)
सुप्त मत्स्येन्द्रासन (Supine Spinal Twist)
सुप्त मत्स्येंद्रासन किंवा रिक्लाइंड स्पाइनल ट्विस्ट हे आसन बद्धकोष्ठतेवर उपचार करण्यासाठी सर्वात प्रभावी योगासनांपैकी एक आहे. या पोझमुळे पाठीचा भाग ताणला जातो आणि पाठीचा कणा सरळ राहण्यास मदत होते. हे योगासन ट्विस्ट आणि विश्रांती पोझ यांचे मिक्सचर आहे, जे बद्धकोष्ठता दूर करण्यात खूप मदत करते. हलकंसं कुशी झाल्याने पोटाच्या अवयवांचा मसाज होतो, आतड्यातील रक्ताभिसरण क्रिया (Blood Circulation) सुधारते आणि खाल्लेलं अन्न आतड्यांमधून सहज पुढे ढकलण्यास मदत होते.
- योग करण्याची पद्धत
- पाठीवर सरळ झोपा
- फोटोत दाखवल्याप्रमाणे टी शेपमध्ये दोन्ही हात बाजूला ठेवा
- एक पाय गुडघ्यात वाकवा
- खांदे सरळ ठेवून, वाकलेला पाय हलक्या हाताने दुसऱ्या पायाच्या वर ठेवा
- काही वेळासाठी याच पोझमध्ये राहा आणि नंतर उलट बाजूने पुनरावृत्ती करा
- ही मुद्रा 3 ते 4 वेळा पुन्हा करू शकता
- टीप : हा लेख फक्त सामान्य माहितीसाठी आहे. हे कोणत्याही प्रकारे कोणत्याही औषधाचा किंवा उपचारांचा पर्याय असू शकत नाही. अधिक माहितीसाठी नेहमी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
(वाचा :- Cancer व Cholesterol हे भयंकर आजार मुळापासून संपवतात या 5 भाज्या, अमेरिकन डॉक्टरांनी सांगितले जबरदस्त फायदे)