Republic Day 2023: प्रजासत्ताक दिन २६ जानेवारीलाच का साजरा केला जातो? जाणून घ्या

२६ जानेवारीलाच संविधान का लागू केले गेले?

२६ जानेवारी १९५० रोजी या दिवशी संविधान लागू करण्यात आले, ज्याची अनेक कारणे होती. देश स्वतंत्र झाल्यानंतर २६ नोव्हेंबर १९४९ रोजी संविधान सभेने राज्यघटना स्वीकारली. त्याच वेळी २६ जानेवारी १९५० रोजी लोकशाही शासन प्रणालीसह संविधान लागू करण्यात आले. या दिवशी भारताला पूर्ण प्रजासत्ताक घोषित करण्यात आले. २६ जानेवारीला संविधान लागू करण्याचे मुख्य कारण म्हणजे १९३० मध्ये या दिवशी भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने भारताच्या पूर्ण स्वातंत्र्याची घोषणा केली होती.

सन १९२९ मध्ये पंडित जवाहरलाल नेहरू यांच्या अध्यक्षतेखाली भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या माध्यमातून एक बैठक आयोजित करण्यात आली होती. ज्यामध्ये सर्वसंमतीने असे घोषित करण्यात आले की ब्रिटिश सरकारने २६ जानेवारी १९३० पर्यंत भारताला डोमिनियन दर्जा द्यावा. या दिवशी प्रथमच भारताचा स्वातंत्र्यदिन साजरा करण्यात आला.

Independence आणि Republic या दोन्ही दिवसांमधील १० मोठे फरक जाणून घ्या

१५ ऑगस्ट १९४७ ला स्वातंत्र्य मिळेपर्यंत स्वातंत्र्य दिन २६ जानेवारीलाच साजरा केला जात होता. २६ जानेवारी १९५० रोजी संविधान लागू करण्यात आले आणि २६ जानेवारी १९३० रोजी पूर्ण स्वराज्य घोषित करण्याच्या तारखेला महत्त्व देण्यासाठी २६ जानेवारी हा प्रजासत्ताक दिन म्हणून घोषित करण्यात आला.

ज्या संविधानाच्या अनुषंगाने आज देशात काम चालू आहे तो मसुदा भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार म्हणून ओळखले जाणारे डॉ.भारतरत्न बाबासाहेब डॉ.भीमराव आंबेडकर यांनी तयार केला. अनेक सुधारणा आणि बदलांनंतर, समितीच्या ३०८ सदस्यांनी २४ जानेवारी १९५० रोजी हस्तलिखित कायद्याच्या दोन प्रतींवर सह्या केल्या. त्यानंतर दोन दिवसांनी २६ जानेवारी रोजी तो देशात लागू करण्यात आला.

२६ जानेवारीचे महत्त्व कायम ठेवण्यासाठी त्याच दिवशी भारताला लोकशाही ओळख देण्यात आली. संविधानाच्या अंमलबजावणीनंतर, आधीपासून अस्तित्वात असलेला ब्रिटीश कायदा भारत सरकार कायदा (१९३५) भारतीय राज्यघटनेद्वारे भारतीय शासन दस्तऐवज म्हणून बदलण्यात आला. म्हणूनच दरवर्षी आपण भारतीय २६ जानेवारी हा प्रजासत्ताक दिन म्हणून साजरा करतो.

भारत प्रजासत्ताक राष्ट्र बनला

२६ जानेवारी १९५० रोजी सकाळी १० वाजून १८ मिनिटांनी भारत प्रजासत्ताक राष्ट्र बनला. त्यानंतर बरोबर ६ मिनिटांनी १० वाजून २४ मिनिटांनी डॉ. राजेंद्र प्रसाद यांनी भारताचे पहिले राष्ट्रपती म्हणून शपथ घेतली. या दिवशी, डॉ. राजेंद्र प्रसाद पहिल्यांदाच राष्ट्रपती म्हणून एका बग्गीतून राष्ट्रपती भवनातून बाहेर आले, जिथे त्यांनी प्रथमच लष्करी सलामी घेतली आणि त्यांना प्रथमच गार्ड ऑफ ऑनर देण्यात आला. या दिवशी, तिरंगा फडकावण्याबरोबरच, राष्ट्रगीत गाणे, आपण भारतीय एकतर अनेक कार्यक्रम आयोजित करतो किंवा त्याचा भाग बनतो.

15th August Speech: स्वातंत्र्यदिनी माईकवरुन बोलण्यासाठी ‘हे’ घ्या संपूर्ण भाषण, सर्वजण तुमच्याकडे बघतच राहतील

प्रजासत्ताक दिनाचा कार्यक्रम सप्ताह

प्रजासत्ताक दिनाचा कार्यक्रम सर्वसाधारणपणे २४ जानेवारीला राष्ट्रीय शौर्य पुरस्कार मिळालेल्या मुलांच्या नावाच्या घोषणेने सुरू होतो. मात्र यावेळी त्याची सुरुवात २३ जानेवारीला नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांच्या जयंतीपासून झाली आहे. आणि २५ जानेवारीच्या संध्याकाळी राष्ट्रपती राष्ट्राला संबोधित करतात. २६ जानेवारी रोजी प्रजासत्ताक दिनाचा मुख्य कार्यक्रम आयोजित केला जातो.

यादरम्यान राजपथावर परेड काढली जाते. २७ जानेवारी रोजी, पंतप्रधान परेडमध्ये सहभागी झालेल्या एनसीसी कॅडेट्सशी संवाद साधतात. आणि २९ जानेवारी रोजी रायसीना हिल्सवर बीटिंग द रिट्रीट कार्यक्रम आयोजित केला आहे. यादरम्यान तिन्ही सेवांचे बँड शानदार सुरांसह मार्चपास्ट करतात. यासह प्रजासत्ताक दिनाचा कार्यक्रम संपतो.

National Youth Day 2023: राष्ट्रीय युवा महोत्सवात ३० हजार युवक होणार सहभागी