Current Affairs : चालू घडामोडी 01 मार्च 2022

MPSC Current Affairs 01 मार्च 2022

ऑपरेशन गंगा: युक्रेनमधून भारतीयांना बाहेर काढण्यासाठी सरकारची योजना

ऑपरेशन गंगा:
रशिया आणि युक्रेनमधील संघर्षादरम्यान भारत सरकारने युक्रेनमधील सुमारे 15,000 भारतीयांना बाहेर काढण्यासाठी ‘ऑपरेशन गंगा’ सुरू केले आहे. केंद्रीय मंत्री ज्योतिरादित्य सिंधिया, हरदीप सिंग पुरी, किरेन रिजिजू आणि जनरल (निवृत्त) व्ही के सिंग हे देखील इव्हॅक्युएशन मिशनमध्ये समन्वय साधण्यासाठी आणि विद्यार्थ्यांना मदत करण्यासाठी युक्रेनच्या शेजारील देशांमध्ये जातील.

ऑपरेशन गंगा अंतर्गत, सरकारने हे देखील जाहीर केले आहे की रोमानिया आणि हंगेरी, स्लोव्हाकिया आणि पोलंड सारख्या शेजारील देशांमधून निर्वासन उड्डाणे चालवली जातात. परराष्ट्र मंत्रालयाच्या आकडेवारीनुसार, सुमारे 20,000 भारतीय युक्रेनमध्ये अडकले आहेत. रशियाने युक्रेनवर आक्रमण करण्यापूर्वी 4,000 भारतात येऊ शकले.

सरकारचे प्रयत्न:
‘OpGanga हेल्पलाइन’: एक समर्पित Twitter खाते
24×7 नियंत्रण केंद्रे स्थापन केली.

राष्ट्रीय विज्ञान दिन २०२२

भारतीय भौतिकशास्त्रज्ञ चंद्रशेखर वेंकट रमण यांनी स्पेक्ट्रोस्कोपी क्षेत्रातील महत्त्वपूर्ण शोध म्हणून भारतात दरवर्षी 28 फेब्रुवारी रोजी राष्ट्रीय विज्ञान दिन साजरा केला जातो. या शोधाला नंतर त्याचे नाव देण्यात आले आणि त्याला ‘रामन इफेक्ट’ म्हणून ओळखले गेले.

28 फेब्रुवारी 1987 रोजी देशाने पहिला राष्ट्रीय विज्ञान दिन साजरा केला.
राष्ट्रीय विज्ञान दिन 2022 ची थीम ‘शाश्वत भविष्यासाठी विज्ञान आणि तंत्रज्ञानातील एकात्मिक दृष्टीकोन’ (Integrated approach in Science and Technology for Sustainable Future)आहे. राष्ट्रीय विज्ञान दिन 2022 ची थीम केंद्रीय मंत्री डॉ. जितेंद्र सिंह यांनी जानेवारी 2022 मध्ये जाहीर केली होती.

संजय पांडे यांची आयुक्तपदी नियुक्ती

मुंबईचे पोलीस आयुक्त हेमंत नगराळे (Hemant Nagrale) यांची बदली झाली आहे. त्यामुळं त्यांच्या जागी वरिष्ठ पोलीस अधिकारी संजय पांडे (Sanjay Pandey) यांची मुंबई पोलीस (Mumbai Police) आयुक्तपदी नियुक्ती करण्यात आली आहे.

संजय पांडे यांच्याकडे महाराष्ट्राच्या पोलीस महासंचालक पदाचा कार्यभार देण्यात आला होता. आता संजय पांडे यांच्यावर मुंबई पोलीस दलाची जबाबदारी देण्यात आली आहे. मुंबई पोलीस दल आता संजय पांडे यांच्या नेतृत्त्वात काम करेल.
महाराष्ट्राच्या पोलीस महासंचालक पदाची जबाबदारी यापूर्वी संजय पांडे यांच्याकडे होती. त्यांच्या जागी रजनीश शेठ यांची नियुक्ती करण्यात आली होती. त्यामुळं संजय पांडे यांच्याकडे आता दुसरी जबाबदारी देण्यात आली आहे. राज्य सरकारनं त्यांना मुंबईच्या पोलीस आयुक्तपदी नियुक्त केलं आहे.

मिलन 22 – उद्घाटन समारंभ

द्वैवार्षिक बहुपक्षीय नौदल सराव, मिलान 22 चा उद्घाटन समारंभ शनिवार, 26 फेब्रुवारी 2022 रोजी विशाखापट्टणम येथील नौदल सभागृहात आयोजित करण्यात आला होता.मिलनच्या अकराव्या आवृत्तीचे आयोजन इस्टर्न नेव्हल कमांडद्वारे प्रथमच सिटी ऑफ डेस्टिनी, विशाखापट्टणम येथे केले जात आहे.
मागील सर्व आवृत्त्या पोर्ट ब्लेअर येथे ट्राय-सर्व्हिस अंदमान आणि निकोबार कमांडच्या नेतृत्वाखाली आयोजित केल्या गेल्या आहेत.
मैत्रीपूर्ण परदेशी देशांच्या सहभागामध्ये 13 जहाजे, 39 प्रतिनिधी मंडळे आणि एक सागरी गस्ती विमानाचा समावेश आहे. ही मोठी मंडळी शब्दाला महत्त्व आणि सामर्थ्य देते.

‘मिलन’ म्हणजे हिंदीमध्ये “बैठक” किंवा “संगम”.
MILAN समविचारी नौदलांमधील “सौम्य, समन्वय, सहयोग” ला प्रोत्साहन देण्यासाठी प्रयत्नशील आहे. हार्बरवर व्यावसायिक संवाद आणि अनुभवाची देवाणघेवाण करून आणि समुद्रात बहुपक्षीय ऑपरेशन्ससह इंटरऑपरेबिलिटी वाढवून हे साध्य केले जाते.

सरावाचा हार्बर टप्पा 28 फेब्रुवारी 22 रोजी संपेल, त्यानंतर 01 मार्च ते 04 मार्च 22 पर्यंत सागरी टप्पा होईल.
MILAN ची उद्दिष्टे माननीय पंतप्रधानांच्या सागर (SAGAR)- सुरक्षा आणि प्रदेशातील सर्वांसाठी विकास या संकल्पनेशी संरेखित आहेत. MILAN 22 सहकार्य आणि सहकार्याद्वारे शांतता आणि समृद्धी प्राप्त करण्यासाठी प्रादेशिक समन्वय प्रस्थापित करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावेल.

राष्ट्रीय पोलिओ लसीकरण मोहिम 2022 ला सुरुवात

केंद्रीय आरोग्य मंत्री, डॉ. मनसुख मांडविया यांनी राष्ट्रीय पोलिओ लसीकरण मोहिम, 2022 ला सुरुवात केली.
“स्वस्थ मुले म्हणजे स्वस्थ समुदाय आणि एक स्वस्थ राष्ट्र”

डॉ. मनसुख मांडविया, केंद्रीय आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्री यांनी आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयामध्ये पाच वर्षांखालील मुलांना पोलिओचे थेंब देऊन 2022 साठी राष्ट्रीय पोलिओ लसीकरण मोहिमेची सुरुवात केली.
पोलिओ विरुद्ध भारताचा धोरणात्मक लढा ही लस टाळता येण्याजोग्या रोगांविरुद्ध भारताच्या सार्वजनिक आरोग्य धोरणाची यशोगाथा आहे. आपण सतत सतर्क राहणे आवश्यक आहे आणि 5 वर्षाखालील प्रत्येक बालकाला पोलिओचे थेंब मिळाले पाहिजेत.

मिशन इंद्रधनुष किंवा पोलिओ लसीकरण मोहिमेचा उद्देश आपल्या मुलांचे अशा घातक आजारांपासून संरक्षण करणे हा आहे. आपले शेजारी देश अजूनही पोलिओमुक्त नसल्यामुळे आपण दक्ष राहून लसीकरण कार्यक्रम सुरू ठेवला पाहिजे. येत्या काही महिन्यांत 5 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या 15 कोटींहून अधिक मुलांना लसीकरण केले जाईल. घरोघरी जाऊन लसीकरण मोहीम मजबूत सूक्ष्म नियोजनाद्वारे केली जाईल, जेणेकरून कोणीही शिल्लक राहू नये.

पोलिओ राष्ट्रीय लसीकरण दिवस 2022 (NID) रविवारी, 27 फेब्रुवारी 2022 रोजी देशभरात आयोजित केला जाईल.
वन्य(wild) पोलिओव्हायरस आणि लोकसंख्येविरुद्ध प्रतिकारशक्ती राखण्यासाठी भारत दरवर्षी पोलिओसाठी एक देशव्यापी NID आणि दोन उप-राष्ट्रीय लसीकरण दिवस (SNIDs) आयोजित करतो. पोलिओ मुक्त स्थिती कायम ठेवा.
पोलिओ एनआयडी दरम्यान, 735 जिल्ह्यांतील सर्व 36 राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये 15 कोटींहून अधिक मुलांना कव्हर केले जाईल.

13 जानेवारी 2011 रोजी वन्य पोलिओव्हायरसचा शेवटचा रुग्ण आढळून आल्याने भारत एका दशकाहून अधिक काळ पोलिओमुक्त झाला आहे. तथापि, अफगाणिस्तान आणि पाकिस्तान या शेजारील देशांमधून पोलिओ विषाणूचा देशात पुन्हा प्रवेश होऊ नये यासाठी भारत सतत सतर्क आहे.

मीराबाई चानू: सिंगापूर वेटलिफ्टिंग इंटरनॅशनलमध्ये सुवर्णपदक

मीराबाई चानूने 25 फेब्रुवारी 2022 रोजी सिंगापूर वेटलिफ्टिंग इंटरनॅशनल 2022 मध्ये 55kg वजन गटात सुवर्णपदक जिंकले.
चानूने 191kg (86kg+105kg) पोडियम वर उचलले.

27 वर्षीय चानूने 2022 मध्ये बर्मिंगहॅम येथे होणाऱ्या राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेसाठी (CWG) 55 किलो वजनी गटात पात्रता मिळवली आहे. तिने तिच्या राष्ट्रकुल क्रमवारीच्या आधारे 49 किलो वजनी गटात CWG साठी देखील पात्रता मिळवली आहे.

आंतरराष्ट्रीय IP निर्देशांक 2022: भारताचा क्रमांक 43वा

भारताने आपला एकूण IP स्कोअर (intellectual property score)38.4 टक्क्यांवरून 38.6 टक्क्यांवर सुधारला आहे आणि आंतरराष्ट्रीय बौद्धिक संपदा निर्देशांक 2022 मध्ये देश 55 देशांपैकी 43 व्या क्रमांकावर आहे.
Published by : हा निर्देशांक यूएस चेंबर ऑफ कॉमर्सच्या ग्लोबल इनोव्हेशन पॉलिसी सेंटरने जारी केला आहे.

Top 5 देश:
1- युनायटेड स्टेट्स (USA)
2- युनायटेड किंगडम (UK)
3- जर्मनी (Germany)
4- स्वीडन (Sweden)
5- फ्रान्स (France)

भारताचा क्रमांक: 43
एकूण देश: 55

स्विफ्ट पेमेंट सिस्टम म्हणजे काय?

जगभरातील बँकांमधील आर्थिक व्यवहारांचे मध्यस्थ आणि निष्पादक म्हणून काम करणार्‍या बेल्जियम-आधारित सहकारी SWIFT मधून निवडक रशियन बँका बाहेर काढण्यात जपानने आपल्या पाश्चात्य सहयोगी देशांनाही सामील केले आहे.

जपानचे पंतप्रधान फुमियो किशिदा यांनी २७ फेब्रुवारी २०२२ रोजी घोषित केले की जपान रशियाचा हुकूमशहा व्लादिमीर पुतिन यांच्यावर निर्बंध लादेल आणि युक्रेनला आपत्कालीन मानवतावादी मदत म्हणून $100 दशलक्ष वाढवेल.

SWIFT चे पूर्ण रूप म्हणजे The Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication.

साध्या आणि सोप्या भाषेत, SWIFT ही बँक आणि आंतरराष्ट्रीय वित्तीय संस्थांसाठी जीमेल सारखीच एक आंतरराष्ट्रीय प्रणाली आहे, ज्याचा वापर पेमेंट, व्यवहार आणि चलन विनिमयासाठी ऑर्डर आणि पुष्टीकरणांसह लेखी संदेश पाठवण्यासाठी केला जातो.

SWIFT ही बेल्जियम-आधारित सहकारी आहे जी जगभरातील बँकांमधील आर्थिक व्यवहारांचे मध्यस्थ आणि निष्पादक म्हणून काम करते.

जर रशिया SWIFT बँकिंग प्रणालीपासून दूर झाला तर त्याचा रशियन व्यापाराला फटका बसू शकतो आणि रशियन कंपन्यांना व्यवसाय करणे कठीण होऊ शकते.जर बँक SWIFT प्रणालीपासून दूर झाली तर त्याचा व्यापाराला फटका बसू शकतो.

हे देखील वाचा :